Żyjemy w czasach, w których ceni się myślenie racjonalne. Działanie pod wpływem spontanicznych emocji nie zawsze kojarzone jest z działaniem przemyślanym. Charakterystyczną cechą kultury, w której żyjemy jest chęć odkrycia wszystkiego, co dotąd niepoznane i naukowe wyjaśnienie zachodzących zjawisk. Żyjemy w erze rozumu, w którym świat emocji jest pomijany i traktowany z pobłażliwością. Liczy się szybkość i precyzja działania, a świat ludzkich odczuć, dylematów etycznych czy wątpliwości traktowany jest jak niepotrzebny hamulec rozwoju.
W tę strukturę społeczną bardzo dobrze wpisują się osoby o cechach osobowości obsesyjno – kompulsywnej. Główną cechą tego typu zaburzeń osobowości jest skupianie się wyłącznie na racjonalnym myśleniu, planowaniu i działaniu ściśle według wcześniej ustalonych założeń. Powstaje pytanie dlaczego mowa o zaburzeniu, skoro tak dobrze wpisuje się w oczekiwania dzisiejszego społeczeństwa? Nadmierne skupianie się na dokładności działania, jednocześnie zubaża życie emocjonalne tych osób, ale z kolei jest spoiwem bliskich relacji z innymi ludźmi. Osoba taka, chociaż niejednokrotnie ceniona w życiu zawodowym, może być nieszczęśliwa w życiu prywatnym. Najczęściej nie zdając sobie sprawy z czego te trudności wynikają.

Głównymi uczuciami, które dominują w życiu osoby z osobowością obsesyjno – kompulsywną jest poczucie winy i wstydu za ewentualne podejmowanie samodzielnych decyzji. Dlatego osoby z tym typem zaburzenia, często odkładają w nieskończoność podjęcie decyzji ?obsesyjnie? analizując wszystkie za i przeciw lub też reagują zbyt szybko, aby wyeliminować poczucie zwątpienia i niepewności. Generalnie chcą za wszelką cenę uniknąć świata uczuć i emocji, które towarzyszą podejmowaniu autonomicznych decyzji. Chęć kontrolowania wszystkiego, szczególnie uczuć związanych z impulsami seksualnymi i agresywnymi nieustannie zaprząta głowę osoby o cechach obsesyjno – kompulsywnych. Ludzie ci, mają wygórowane standardy wobec swojego postępowania i mogą cechować się dużą moralnością. Nade wszystko cenią sobie samokontrolę i przykładają nadmiernie dużą wagę do takich wartości jak dyscyplina, porządek, solidność, lojalność, prawość i wytrwałość. Takie osoby postrzegane są przez innych jako mało spontaniczne, sztywne i chłodne emocjonalnie.

Tego typu zaburzenie osobowości dosyć często spotyka osoby, u których rodzice od wczesnego okresu dzieciństwa byli dla nich nadmiernie surowi i niezwykle konsekwentni w nagradzaniu za dobre, a karaniu za złe czyny. Dominującym pojęciem w takich rodzinach jest kwestia kontroli. Rodzice takich dzieci odnoszą się bardzo krytycznie do ich niewłaściwych postaw, a przede wszystkim do towarzyszącym im uczuciom złości, buntu i przejawom agresji. Rodzice, z obawy przed utratą kontroli nad dzieckiem, nie wykazywali zrozumienia dla tych negatywnych odczuć, za które dziecko często było karane. Z czasem z lęku przed rodzicami i z chęci zachowania ich miłości, dziecko samo przestaje akceptować swoje uczucia i wypiera je ze swojej świadomości. Jest to dobry ?grunt?, na którym w późniejszych latach może rozwinąć się obsesyjno – kompulsywne zaburzenie osobowości.

Autor:

Damian Bobak – psycholog, psychoterapeuta

Bibliografia:
McWilliams. Nancy. (2009) Diagnoza Psychoanalityczna. Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne