Narcystyczne zaburzenie osobowości – psychoterapia

Budowanie wysokiej samooceny jest zjawiskiem normalnym i naturalnym dla każdego z nas. Chcemy być dobrze oceniani i odnosić sukcesy. Narcyzm jest natomiast zjawiskiem różnie rozumianym. Wiadomo, że mocno nasilone cechy narcystyczne powodują krzywdzenie innych i pozbawienie wewnętrznej moralności. Dodatkowo, zaburzeniem narcystycznym łączy się wiele mitów i stereotypów. Czym jest narcystyczne zaburzenie osobowości? Osoby narcystyczne specjalnie będą dążyły do sytuacji wywołujących dumę i podziw innych. W przypadku zaburzenia chodzi o intencję – duma i podziw jest głównym motywatorem działania. Celem osób narcystycznych może być też dominacja w związku. Podstawowymi cechami wyróżniającymi narcystyczne zaburzenie osobowości jest: poczucie własnej wielkościpotrzeba bycia podziwianymbrak empatii Posiadanie pewnych cech narcystycznych nie świadczy o występowaniu zaburzenia osobowości. Osoba zdrowa może mieć część cech osobowości narcystycznej bez występowania zaburzenia. Kiedy cechy są lekko nasilone – mamy do czynienia z rysem narcystycznym. Kiedy narcyzm występuje w mniejszym natężeniu, osoby te mogą dobrze funkcjonować w relacjach czy w pracy. Przyczyny zaburzenia narcystycznego Zaburzenie narcystyczne jest w bardzo dużym stopniu dziedziczne. W przypadku tego zaburzenia mówi się o wzajemnym działaniu czynników biologicznych (genetycznych) i środowiskowych (socjalizacja). Jeśli chodzi o doświadczenia z dzieciństwa w relacji z rodzicami, to w zależności od teorii będzie to rodzic: wymagający, oczekujących sukcesów od dzieci, przeceniający swoje dzieckozimny, niewspierający, kontrolujący, dziecko musi coś osiągnąć, by być zauważone Może to oznaczać, że nie ma jednego wyjaśnienia powstawania zaburzenia narcystycznego i rożne drogi mogą do niego prowadzić. Osoby, które rodzą się z pewnymi cechami temperamentu (duża wrażliwość na nagrody i pozytywne wzmocnienia) mogą stać się nadmiernie zależne od nagradzających stymulacji również w dalszym życiu. Jeśli osoby z takim temperamentem mają przykre doświadczenia (np. dorastanie w dysfunkcyjnej rodzine), mogą wytworzyć nadmierną zależność od zewnętrznych potwierdzeń ich wartości. Dzieci te mogą stać się nadmiernie zależne od otrzymania potwierdzenia swojej wyjątkowości, jeżeli znajdą się w warunkach temu sprzyjających. Klasyfikacja zaburzenia narcystycznego DSM-5 jest obowiązującą obecnie klasyfikacją zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Znajdziemy tam charakterystykę zaburzeń osobowości, które opisują wzór zachowań i doświadczanych emocji, odbiegający od tego, co jest oczekiwane w danym kręgu kulturowym. Jest to stały wzorzec zachowania – pojawia się przez praktycznie całe życie w różnych okolicznościach. Kategoria ta jest podzielona na grupy. I tak, w grupie B nazwanej przewrotnie „carpe diem”, znajdziemy osobowość narcystyczną: „Skoncentruj na mnie całą swoją uwagę. Mój rozkaz jest twoim życzeniem”. Narcyzm – 9 kryteriów diagnostycznych Aby mówić o zaburzeniu narcystycznym musi być spełnione co najmniej pięć z dziewięciu kryteriów diagnostycznych: wielkościowe przekonania co do...
read more

Zaburzenia nastroju (depresja, mania, odczucie niechęci, wycofania, smutku)

Czy czasem czujesz, że wraz ze zmianą Twojego nastroju zmienia się Twoja perspektywa na Twój świat, na Twoje wybory? Przestajesz cenić to jak funkcjonujesz, jak ułożyłeś/aś swoje życie? Zaburzenia nastroju czasem powodują, że radykalnie zmienia się sposób patrzenia na swojego partnera/partnerkę, na dziecko, na pracę – to może być takie uczucie, jakby jakaś zewnętrzna siła zabrała Tobie możliwość cieszenia się tym, co dotychczas stworzyłeś/aś. To jednak nie zewnętrzna siła, a być może sposób funkcjonowania, trudne doświadczenia z przeszłości, które przyczyniły się do tak trudnego stanu, który czasem przeżywasz i który zmienia ocenę Twojego świata, Twoich możliwości, ludzi Ciebie otaczających. Stan depresyjny może być dla Ciebie sygnałem do tego, aby określić, czy Twoje funkcjonowanie jest dobre dla Ciebie i czy coś można w nim zmienić? Stan depresyjny, zaburzenia nastroju można rozpoznać po: Uczuciu zmęczenia (częsty sen, niechęć do prowadzenia swojego życia) Apatii Poczuciu niekończącego się smutku Poczuciu, że nic dobrego nie ma się do zaoferowania a wykonywana praca wydaj się pozbawiona sensu Uczuciu izolacji, wycofaniu ze świata Uczuciu impasu, jakby ugrzęzło się w jednym miejscu Uczuciu wewnętrznego braku, pustki Uczuciu nudy i jałowości Poczuciu, że jest się niedostępnym emocjonalnie dla innych, chłodnym lub/i uczuciu, że inni wydają się niedostępni Doświadczenia, że kontakty z innymi wydają się zbyt obciążające Poczuciu przemęczenia, jakby wewnątrz nie było zbyt wiele miejsca Poczuciu braku sensu i niechęć do poszukiwania jego w myśl, że nic dobrego już nie może czekać Autorka: Nina Turek O...
read more

Myślenie i działanie – osobowość obsesyjno – kompulsywna

Żyjemy w czasach, w których ceni się myślenie racjonalne. Działanie pod wpływem spontanicznych emocji nie zawsze kojarzone jest z działaniem przemyślanym. Charakterystyczną cechą kultury, w której żyjemy jest chęć odkrycia wszystkiego, co dotąd niepoznane i naukowe wyjaśnienie zachodzących zjawisk. Żyjemy w erze rozumu, w którym świat emocji jest pomijany i traktowany z pobłażliwością. Liczy się szybkość i precyzja działania, a świat ludzkich odczuć, dylematów etycznych czy wątpliwości traktowany jest jak niepotrzebny hamulec rozwoju. W tę strukturę społeczną bardzo dobrze wpisują się osoby o cechach osobowości obsesyjno – kompulsywnej. Główną cechą tego typu zaburzeń osobowości jest skupianie się wyłącznie na racjonalnym myśleniu, planowaniu i działaniu ściśle według wcześniej ustalonych założeń. Powstaje pytanie dlaczego mowa o zaburzeniu, skoro tak dobrze wpisuje się w oczekiwania dzisiejszego społeczeństwa? Nadmierne skupianie się na dokładności działania, jednocześnie zubaża życie emocjonalne tych osób, ale z kolei jest spoiwem bliskich relacji z innymi ludźmi. Osoba taka, chociaż niejednokrotnie ceniona w życiu zawodowym, może być nieszczęśliwa w życiu prywatnym. Najczęściej nie zdając sobie sprawy z czego te trudności wynikają. Głównymi uczuciami, które dominują w życiu osoby z osobowością obsesyjno – kompulsywną jest poczucie winy i wstydu za ewentualne podejmowanie samodzielnych decyzji. Dlatego osoby z tym typem zaburzenia, często odkładają w nieskończoność podjęcie decyzji ?obsesyjnie? analizując wszystkie za i przeciw lub też reagują zbyt szybko, aby wyeliminować poczucie zwątpienia i niepewności. Generalnie chcą za wszelką cenę uniknąć świata uczuć i emocji, które towarzyszą podejmowaniu autonomicznych decyzji. Chęć kontrolowania wszystkiego, szczególnie uczuć związanych z impulsami seksualnymi i agresywnymi nieustannie zaprząta głowę osoby o cechach obsesyjno – kompulsywnych. Ludzie ci, mają wygórowane standardy wobec swojego postępowania i mogą cechować się dużą moralnością. Nade wszystko cenią sobie samokontrolę i przykładają nadmiernie dużą wagę do takich wartości jak dyscyplina, porządek, solidność, lojalność, prawość i wytrwałość. Takie osoby postrzegane są przez innych jako mało spontaniczne, sztywne i chłodne emocjonalnie. Tego typu zaburzenie osobowości dosyć często spotyka osoby, u których rodzice od wczesnego okresu dzieciństwa byli dla nich nadmiernie surowi i niezwykle konsekwentni w nagradzaniu za dobre, a karaniu za złe czyny. Dominującym pojęciem w takich rodzinach jest kwestia kontroli. Rodzice takich dzieci odnoszą się bardzo krytycznie do ich niewłaściwych postaw, a przede wszystkim do towarzyszącym im uczuciom złości, buntu i przejawom agresji. Rodzice, z obawy przed utratą kontroli nad dzieckiem, nie wykazywali zrozumienia dla tych negatywnych odczuć, za które dziecko często było karane. Z czasem z lęku przed rodzicami i z chęci zachowania ich miłości, dziecko samo przestaje akceptować...
read more

Anoreksja

Żyjemy w czasach, w których dużą wagę przykłada się do zdrowia, dobrego samopoczucia, powodzenia materialnego, czy towarzyskiego. Media starają się pokazać ludziom, że tylko młodzi, piękni i bogaci są naprawdę szczęśliwi. Część osób ulega tej presji i aby osiągnąć obiecane szczęście są skłonni do wielu poświęceń. Bolesne operacje plastyczne, mordercze ćwiczenia, diety, to tylko kilka sposobów osiągnięcia tego celu. Wiele osób szybko rezygnuje z tych działań, widząc ich bezsens czy brak rezultatów w osiąganiu szczęścia. Problem pojawia się jednak gdy te ?upiększające? aktywności stają się sensem życia i same w sobie dają iluzoryczne poczucie szczęścia. Wtedy Takie zachowanie może prowadzić do ciężkiej patologii, często zagrażającej zdrowiu i życiu. Jedną z jednostek chorobowych, która wpisuje się w ten obraz jest anoreksja. Anoreksja dotyka najczęściej kobiet w młodym wieku. Często pierwsze objawy obserwuje się w wieku nastoletnim, kiedy to ciało kobiety zmienia swój dotychczasowy kształt. Nie zawsze zmiany te są akceptowane w kontekście wymagań kulturowych i głosów rówieśniczek. Najbardziej dostępnym sposobem zmiany kształtu sylwetki dla nastolatki jest często zaprzestanie jedzenia. O anoreksji możemy mówić, gdy przykładowa nastolatka przeżywa intensywny lęk przed przytyciem, połączony z odmową regularnego spożywania posiłków, spadek ciężaru ciała poniżej 85% należnej wagi. Zazwyczaj towarzyszy temu bezpodstawne narzekanie na nadwagę. Wśród czynników, które przyczyniają się do powstania tego zaburzenia wymienia się specyficzne cechy osobowości. Osoby podatne na anoreksję cechują się głownie skłonnością do perfekcjonizmu, lękiem przed zmianami, trudnością w ujawnianiu uczuć i emocji, preferencją do rutyny i ustalonego porządku, a także uległością względem innych. Cechy te mają jeden wspólny mianownik, jakim jest brak akceptacji siebie. Anorektyczka nigdy nie jest ostatecznie zadowolona z efektów swoich działań, co może prowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu, a nawet śmierci. Anoreksja ma najwyższy wskaźnik śmiertelności wśród chorób psychicznych. Około 20% przypadków anoreksji kończy się śmiercią. Anoreksja jest chorobą o podłożu psychicznym, dlatego aby uporać się z nią nie wystarczy zacząć jeść. Niejedzenie jest tylko objawem – ?efektem ubocznym? toczącego się wewnętrznego konfliktu związanego z brakiem akceptacji samego siebie. Tak więc, aby uniknąć albo poradzić sobie z problemem anoreksji, trzeba bardziej niż w lustro, zajrzeć w głąb własnej osobowości. Autor: Damian Bobak – psycholog, psychoterapeuta Bibliografia: Carson, R.C, Butcher, J.N i Mineka, S. (2006) Psychologia zaburzeń. Gdańsk: Wydawnictwo...
read more

Trauma

Trauma może dotyczyć zarówno jednorazowego trudnego wydarzenia jak i powtarzającego się, długotrwałego stanu, w którym żyje się przez wiele lat. Trauma może być bardzo okrutna, taka jak gwałt, nadużycie seksualne, nadużycie fizyczne, przemoc w domu, jak i subtelna i nieuchwytna, lecz powodująca i tak wiele cierpienia – jak nadużywanie psychiczne. Najcięższe traumy pozostawiają człowieka z poczuciem brudu, braku godności osobistej, wielu objawów w ciele, takich jak bóle w różnych częściach ciała. Niewyobrażalnie wielkie cierpienie psychiczne towarzyszy wspomnieniom traumatycznych wydarzeń i może ulokować się w pamięci ciała, np ciało choruje, może też mieć swoje pozostałości w tzw. ?flashbackach?, czyli uporczywie powracających wspomnieniach w postaci scen, które kiedyś się wydarzyły. Jeśli doświadczyła/eś traumatycznych wydarzeń w przeszłości, które czujesz ze rzutują na Twoje obecne życie i relacje, jeśli chcesz się z tego wydobyć i poszukujesz pomocy, to zapraszam Ciebie szczególnie. Psychoterapia przywraca godność, pewność siebie i poczucie atrakcyjności siebie jako człowieka, kobiety lub mężczyzny. Pomaga zaakceptować siebie i patrzeć w lustro z miłością i akceptacją. autor: Agnieszka...
read more

Zaburzenie osobowości typu borderline (BPD)

Jest to dość często spotykana choroba. Jest ona bardzo uporczywa i ciężka, a jej leczenie zajmuje wiele lat, ale jest uleczalna. Często jest wynikiem długotrwałych traum doświadczanych w dzieciństwie. Winnicott, znany psychoanalityk napisał kiedyś, że ?dom jest punktem wyjścia?. Dzieciństwo stanowi podstawę dla zaburzenia typu borderline, jak i wielu innych dolegliwości. Jeśli dom rodzinny był pełen przemocy, nadużyć, narkotyków, alkoholu, dzieci były zaniedbane, a jedno lub obydwoje rodzice wykazywali zachowania agresywne lub byli nadużywający seksualnie, albo często byli pogrążeni w głębokiej depresji i przez to byli nieobecni psychicznie, a ich dzieci nie miały wsparcia innych bliskich osób, u których mogłyby mieć swoją ostoję, takie osoby mogą w przyszłości cierpieć na zaburzenie typu borderline (ale nie zawsze tak się dzieje). Wychowując się w takiej atmosferze, młoda osoba może wielokrotnie sobie obiecywać, że sama stworzy lepszy dom w przyszłości. Niestety może to się okazać trudniejsze niż wydaje się na pierwszy rzut oka. Bez przepracowania dzieciństwa koło może zatoczyć krąg w nowej rodzinie, powodując wiele cierpienia. Takie objawy jak doświadczanie bardzo silnych emocji i jakiejś wewnętrznej siły pchającej Cie do zrobienia czegoś, czego wiesz, że później będziesz żałować, np. zachowania agresywne w stosunku do najbliższych ukochanych osób, prowokowanie ich do odrzucenia Ciebie, żebyś później mógł/ mogła sobie udowodnić, że jesteś nic nie wart/a, i wiele innych, może być objawami BPD. Do innych objawów zaburzenia borderline można zaliczyć: niskie poczucie własnej wartości, złe myśli o samej/samym sobie, aż do myśli o swojej bezwartościowości i myśli samobójczych znaczące wahania nastroju, niestabilność emocjonalna i ekstremalne uczucia, np. lubienia lub nielubienia kogoś, czasem doświadczając naprzemiennie przeciwstawnych uczuć do jednej osoby łatwe wpadanie w irytację, niemożność kontrolowania własnych zachowań, mimo świadomości, że może się później żałować swojego postępowania ranienie innych, w tym przemoc fizyczna, myśli lub próby samobójcze bulimia, i inne zaburzenia jedzenia ekstremalnie silne emocje, nad którymi nie masz kontroli, niemożność decydowania o własnym zachowaniu, zachowywanie się w taki sposób, który później powoduje poczucie smutku, wstydu i winy samookaleczanie, zadawanie sobie ran, cięcie się, uprawianie niebezpiecznych sportów, prowadzenie samochodu w sposób ryzykowny, niebezpieczne zachowania seksualne z wieloma partnerami, niestabilne relacje z innymi bardzo silny lęk przed odrzuceniem, mimo że skrywany głęboko przed innymi, poczucie, że inni Cię nie rozumieją, poczucie zaniedbania, odrzucenia i bycia beznadziejną osobą, poczucie że się nie cierpisz lub nawet nienawidzisz poczucie próżni i pustki wewnętrznej, czasem doświadczany silny lęk, w tym strach przed byciem samemu Uwaga: jeśli odnajdujesz siebie w kilku z...
read more